طرح کسب و کار نوشته یا سندی مکتوب است که جزئیات کسب و کار پیشنهادی را مشخص میکند. این سند باید ضمن تشریح موقعیت کنونی، نیازها، انتظارات و نتایج پیش بینی شده فعالیت را در آینده نیز شرح دهد و کلیه جوانب آن را ارزیابی نموده و سپس میزان سرمایه گذاری و تسهیلات لازم را تعیین نماید.
بطورخلاصه طرح کسب و کار همان اندیشه و فکر شما درباره کاری است که می خواهید انجام دهید، که بصورت نوشته و مکتوب تهیه گردیده است. همانگونه که فکر می کنید در آینده با راه اندازی یک کسب و کار، چه میزان سرمایه نیاز دارید، چه وسایل و ابزاری را باید تهیه کنید، کدام محل کسب را باید خریداری یا اجاره کنید، چقدر فضا نیاز دارید، چند نفر باید با شما همکاری کنند، و چقدر درآمد و سود خواهید داشت، چه راهکاری برای توسعه کار خود و تبلیغات اندیشیده اید و چه میزان خود سرمایه دارید و در آخر اینکه چقدر وام و تسهیلات نیاز دارید، را اگر بصورت مکتوب تهیه نماید، به این نوشته مکتوب که حاوی نکات فوق باشد، بطور خلاصه طرح کسب و کار (Business Plan) یا طرح توجیهی می گویند.
اما به چه دلیل به طرح کسب و کار یا طرح توجیهی یا بیزینس پلان نیاز داریم ؟
امروزه راه اندازی هر کسب و کار و یا بنگاه کوچک و بزرگ اقتصادی نیاز به تفکر و اندیشه قبل از شروع فعالیت دارد. نقشه آینده و وضعیت و انتظاراتی که شما از کسب و کار و وضعیت اقتصادی مورد انتظار خود دارید می بایست به درستی مشخص شود تا آینده برای شما و کسانی که به شما در راه اندازی کسب و کار کمک مالی، فکری می کنند روشن تر و مشخص تر باشد.
قطعا برای هر فعالیت اقتصادی حتی اگر خود نیز کل سرمایه گذاری آن فعالیت را انجام نمایید، تفکر و پیش بینی انتظارات اقتصادی و منافع مادی از آن فعالیت قبل از سرمایه گذاری لازم و ضروری است. حتی اگر موسسه ای غیر انتفاعی یا خیریه هم تاسیس نمایید بازهم برای ادامه فعالیت و خدمت رسانی آن موسسه می بایست بصورت دقیق نقشه راه و انتظارات خود را مشخص و ترسیم نمایید.
حال اگر موسسات و یا افرادی غیر از شما نیز قرار باشد با شما در راه اندازی و یا ادامه کسب و کار همکاری و مساعدت نمایند، پیش بینی آینده و طرح شما برای اداره یک کسب و کار برای ایشان بسیار مهم و ضروری است زیرا در غیر اینصورت نمی توانند چشم انداز سرمایه گذاری خود را مشخص نموده و از کمک به شما امتناع می کنند.
به عنوان مثال داشتن یک برنامه کسب و کار مناسب هنگام ارائه تقاضای دریافت وام ازموسسات اعتباری همچون بانک ها نقش موثری در تصمیم گیری آنها برای حمایت از طرح شما و پروژه های در دست اجرای شما دارد.
در نتیجه وجود نوشته یا سندی که انتظارات و سرمایه گذاری و توجیه اقتصادی، فنی، مالی و بازار یک فعالیت اقتصادی را مشخص نماید بعنوان طرح کسب و کار یا طرح توجیهی هم برای صاحب آن و هم برای حمایت کنندگان مالی آن، به دلایل زیر لازم است:
۱- طرح به صاحب آن یا کارآفرین کمک می کند که جوانب و پیشرفت پروژه یا کسب و کارش را مشخص، متمرکز و بررسی کند.
۲- یک چهارچوب منطقی و حساب شده ایجاد می کند تا در آن یک حرفه بتواند توسعه یابد و تدابیر مربوط به آن حرفه را در چند سال آینده دنبال می کندو به کارآفرین کمک می کند که قبل از اجرای پروژه کلیه نیازهای خودرا بطور مشخص شناسایی و در باره آنها به دقت فکر کند.
۳- بعنوان ماخذ و مبنایی برای مذاکره با اشخاص ثالث مانند سهامداران، دفاتر نمایندگی، بانکها، سرمایه گذاران و… بکار می رود.
۴- معیاری را برای سنجش وضعیت واقعی کسب و کار در برابرآنچه که باید باشد، ارائه می دهد.
بسیاری از افراد موفق که امروز درحرفه و کسب و کار خود موفق بوده اند، قبل از راه اندازی فعالیت اقتصادی، بیش از زمان راه اندازی طرح برای طراحی یک طرح مناسب کسب و کار فکر، برنامه ریزی، تحقیق و مذاکره کرده اند.
