چرا برای علم سنجی دقیق نیازمند doi و ORCID هستیم؟
شاید برای شما هم اتفاق افتاده باشد که یک کلمه را در داخل یک متن وورد یا دیتابیس خاصی جستجو میکنید و آن را پیدا نمیکنید در حال که اطمینان دارید باید وجود داشته باشد. حساسیت موضوع زمانی بیشتر میشود که شما به عنوان نویسنده مقالات پژوهشی در صدد هستید نام خود را در یک نمایه ساز معتبر جستجو کنیدو نتیجه جستجو نمایانگر رزومه پژوهشی شماست.
به طور مثال برای پژوهشگری که نامش “آیدین” است ممکن است مواردی به صورت “آیدین” و مواردی به صورت “ایدین” ثبت شده باشد. این ساده ترین شکل یک خطا در ورود داده است که میتواند در خصوص نام خانوادگی دارای پسوند به شیوه های متعدد دیگر نیز اتفاق بیفتد. مساله زمانی پیچیده تر میشود که این کلمات به انگلیسی نوشته میشوند و ما شاهد دیکته های متعدد از یک نویسنده یا عنوان یک مقاله هستیم.
این خطاها در علم سنجی ما را دچار اشتباه و تحلیلهای اشتباه میکنند. برای رفع این مشکلات ناشران از کدهای دیجیتالی انحصاری استفاده میکنند که مهمترین آنها doi و orcid هستند.
“دی او آی شناسه دیجیتال یک محتوای منتشر شده است و نه یک شناسه برای اشیای دیجیتال”
این جمله ای است که شرکت ارائه دهنده DOI به عنوان اولین توضیح برای تعریف DOI از آن بهره برده است.
این محتوا میتواند کتاب، مقاله و یا یک عکس یا جدول داخل مقاله باشد.
مهمترین کارکرد doi ارتباط زنجیره ای وسیعی است که بین محتواهای تولید شده برقرار میکند و امکان ارجاعات دقیق و صحیح به محتواها را امکان پذیر میکند. از این جهت برای مجلات و مقالات علمی دارای اهمیت بسیاری است.
جدیدا مطلع شدم یک کد منحصر به فرد نیز به همین ترتیب برای پژوهشگران وجود دارد. با عنوان ORCID
که باعث میشود پژوهشگران همیشه با یک کد انحصاری شبیه کد ملی یا اثرانگشت ما، شناخته شوند و اگر کسی در ارجاع به ایشان یا نمایه سازی در انتشار مقاله ایشان اسم ایشان را به شیوه های مختلفی بنویسد همواره قابل تشخیص و پیگیری باشد.
این کدها به شرط استفاده صحیح میتواند نقش بسیار مهم در علم سنجی دانشگاهها ایفا نماید. استفاده صحیح از این ابزارهای به ظاهر ساده در گرو آن است که مسئولین و دست اندرکاران نشر آنلاین یعنی ناشران خصوصی و دانشگاهها (که هر یک به اشتباه در نقش یک ناشر دولتی غیرکارامد در اغلب مواقع ظاهر شده اند) زیرساختهای مورد نیاز برای یک بستر آنلاین استاندارد نشر را فراهم آورند و همچنین آموزش لازم به پژوهشگران در خصوص اهمیت این کدها و نحوه استفاده از آنها داده شود. چراکه اهتمام به این موضوع مانع از این میشود که خطاهای انسانی در ثبت نام اشخاص و نام مقالات و مجلات و نام دانشگاهها، آمار تولیدات علمی آن مرکز علمی یا آن پژوهشگر و یا آن مجله را متاثر نماید.
